Tóm tắt 

Nghiên cứu này nhằm báo cáo hai trường hợp bệnh nhân được chẩn đoán đột quỵ do thiếu máu cục bộ được điều trị thành công kịp thời bằng liệu pháp y học cổ truyền và không gây biến chứng nghiêm trọng. Công thức và thành phần điều trị cơn đột quỵ tim cấp tính ở hai trường hợp được báo cáo đã được thảo luận. Các tác giả khuyến cáo rằng việc sử dụng gradient thảo mộc để điều trị đột quỵ tim cấp tính là rất hiệu quả và cần có sự xem xét kỹ lưỡng về mặt khoa học trong các nghiên cứu trong tương lai.

Giới thiệu

Bệnh đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai trên toàn cầu [1, 2]. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh này có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây và bệnh đột quỵ tim ngày càng trẻ hóa. Đột quỵ tim còn được gọi là “cơn đau não” đột ngột. Có ba loại đột quỵ chính bao gồm: đột quỵ thiếu máu cục bộ, đột quỵ xuất huyết và đột quỵ thiếu máu cục bộ thoáng qua, trong đó đột quỵ do đột quỵ thiếu máu cục bộ chiếm tỷ lệ lớn nhất. Nó xảy ra khi dòng máu cung cấp oxy cho não bị tắc nghẽn. Các cục máu đông thường xuyên gây tắc nghẽn dẫn đến đột quỵ do thiếu máu cục bộ [3]. Nguyên tắc điều trị là làm tan cục máu đông. Mặc dù có rất nhiều nghiên cứu liên quan đến đột quỵ nhưng vẫn còn thiếu các báo cáo về trường hợp điều trị bằng liệu pháp thảo dược. Trong công trình này, chúng tôi báo cáo hai trường hợp bệnh nhân bị đột quỵ tim đã được chữa khỏi hoàn toàn bằng liệu pháp thảo dược và không phụ thuộc vào bất kỳ loại thuốc Tây y nào.

Báo cáo trường hợp

Trường hợp đầu tiên được ghi nhận vào ngày 15 tháng 12 năm 2021. Thời tiết lạnh. Bệnh nhân nam 48 tuổi người Việt Nam khởi phát đột ngột, chân trái yếu, run rẩy kèm lú lẫn, đau ngực dữ dội, khó thở. Cơ thể anh ra rất nhiều mồ hôi. Huyết áp thấp ở mức 95/55mmHg. Anh ấy chỉ có thể nằm và rất khó thở khi ngồi dậy. Vợ bệnh nhân cho biết, anh bất tỉnh khi đang tắm trong phòng tắm lúc 7 giờ tối. Người nhà bệnh nhân có nhu cầu và mong muốn được điều trị bằng y học cổ truyền Việt Nam. Điều thú vị là sau khi uống dung dịch chiết xuất thảo dược khoảng 2 giờ, sức khỏe bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và có thể ngồi dậy được.

Trường hợp thứ hai được ghi nhận vào ngày 22 tháng 3 năm 2022. thời tiết rất lạnh. Lúc 2 giờ sáng, một nam thanh niên Việt Nam 23 tuổi cảm thấy đau nhói ở ngực. Anh ấy rất mệt mỏi và chân tay không thể cử động được. Anh cảm thấy đau hơn khi cơ thể cử động, chân lạnh và buồn nôn. Huyết áp thấp 98/58mmHg. Anh được đưa đến trạm y tế gần nhất và được chẩn đoán bị đột quỵ tim cấp tính. Các bác sĩ đã kê đơn thuốc và bệnh nhân uống thuốc suốt 24 giờ nhưng mức độ bệnh ngày càng nặng. Anh ấy đã ngừng dùng thuốc Tây. Người thân của anh yêu cầu và mong muốn anh dùng thuốc nam để chữa bệnh. Chúng tôi đã chuẩn bị thuốc thảo dược ngay lập tức. Điều thú vị là sau 30 phút uống dung dịch chiết xuất thảo mộc, cơn đau đã thuyên giảm. Không đau nhức, mệt mỏi như trước khi dùng thuốc thảo dược. Sau khi ngủ khoảng hai tiếng, cơn đau vẫn còn nhẹ. Sau khoảng 5 tiếng là cơn đau hoàn toàn biến mất.

Kinh nghiệm trong tất cả các trường hợp đột quỵ tim là tương tự nhau. Chiến thuật kê thuốc bằng thảo dược là trừ phong hàn, làm giãn mạch, ức chế huyết khối, làm tan cục máu đông và kết hợp dùng đèn sưởi.

Công thức và thành phần thảo dược được sử dụng bằng đường uống trong Bảng 1.

Bảng 1. Công thức thảo dược và thành phần điều trị đột quỵ tim cấp tính trong hai trường hợp được báo cáo

Thảo luận

Công thức được quy định cho một ngày điều trị. Thuốc được chiết bằng nước sôi và chia làm 3 lần sử dụng. Trong bài thuốc này, các loại thảo dược có tác dụng: Elsholtzia cristata Willd có tác dụng xua tan phong hàn tương tự như chức năng của Saposhnikovia divaricata là một trong những thành phần trong thuốc sắc Xiaoxuming thường được sử dụng để điều trị đột quỵ [4]. Theo hiểu biết của tôi, đột quỵ do thiếu máu cục bộ thuộc loại phong hàn. Vì vậy, thành phần thảo dược có tác dụng xua phong hàn cần được khuyên dùng trong Công thức. Cinnamomum cassia L. có tác dụng thanh nhiệt, làm ấm hệ thống huyệt đạo. Persica Vulgaris Mill có tác dụng chống đông máu, giãn mạch và tăng lưu lượng máu. Salvia miltiorrhiza Bunge có công dụng làm giãn mạch máu, cải thiện quá trình đông máu trong mạch máu và ức chế huyết khối, điều hòa lipid máu. Loại thảo dược này được sử dụng để điều trị các bệnh tim mạch và mạch máu não lâm sàng [5]. Sauropus androgynus (L.) Merr có tác dụng thanh nhiệt độc tố. Có thông tin cho rằng Sauropus androgynus (L.) được sử dụng để hạ sốt. Mặc dù các nghiên cứu nối tiếp đã tiết lộ mối liên hệ bất thường giữa việc tiêu thụ loại thảo dược này và việc gây ra bệnh mãn tính và không thể đảo ngược bệnh tắc nghẽn [6], nó còn được dùng như một loại rau phổ biến ở Việt Nam. Pheretima praepinguis có tác dụng giãn mạch, hạ fibrin và chống đông máu. Glycyrrhiza glabra L. làm trung gian hòa giải giữa các loại thảo mộc. Sự kết hợp của sử dụng nội khoa và thuốc Pheretima praepinguis mang lại kết quả tốt trong điều trị bệnh đột quỵ tim cấp tính.

Thuốc thảo dược Việt Nam có thể được sử dụng như một phương pháp an toàn và hiệu quả thay thế thuốc dược phẩm cho đột quỵ tim cấp tính. Trong trường hợp này, liệu pháp điều trị bằng thảo dược sẽ hiệu quả hơn Tây y. Kết quả điều trị được xác nhận sau khoảng 2 đến 5 giờ sử dụng chiết xuất thảo mộc vốn là công thức thảo dược chữa đột quỵ.

Kết luận

Tóm lại, thuốc thảo dược Việt Nam có thể là lựa chọn thay thế hiệu quả cho thuốc uống trong điều trị bệnh đột quỵ tim. Công thức thảo mộc và thành phần trong công việc này cần được quan tâm. Hơn nữa, cần có các thử nghiệm lâm sàng bổ sung với thời gian nghiên cứu dài hơn để có kết luận chắc chắn cho điều trị đột quỵ do thiếu máu cục bộ.

Tài liệu tham khảo

1. Chang, Z. Clinical observation on therapeutic effect of cerebral arterial thrombosis treatment with small emergency decoction and dipyridamole. Chin. Med. Mod. Distance. Educ. Chin. 2015, 13 (02), 12–13.
2. Katan, M.; Luft, A. Global burden of stroke. Semin. Neurol. 2018, 38 (2), 208–211. 10.1055/s-0038-1649503.
3. Babu, D.; Karunakaran, V.; Gopinath, S.; Kirubha, S.P.A.; Latha S.; Muthu P. Gui based prediction of hearth stroke using artificial intelligence. Materials Today Proceedings. 2021, 47(1), 104- 108.
4. Zhang, Q.; Wang, Y.; Chen, A.; Huang, X.; Dong, Q.; Li, Z.; Gao, X.; Wu, T.; Li, W.; Cong, P.; Wan, H.; Dai, D.; He, M.; Liang, H.; Wang, S.; Xiong, L. Xiaoxuming decoction: A traditional herbal recipe for stroke with emerging therapeutic mechanisms. Front. Pharmacol. 2021, 12, 802381.
5. Li, Y.; Zhang, X.; Li, Y.; Yang, P.; Zhang, Z.; Wu, H.; Zhu, L.; Liu, Y. Preparation methods, structural characteristics, and biological activity of polysaccharides from Salvia miltiorrhiza: A review. J. Ethnopharm. 2022, 116090.
6. Zhang, B.D.; Cheng, J.X.; Zhang C.F.; Bai, Y.D.; Liu, W.Y.; Li, W.; Koike, K.; Akihisa, T.; Feng, F.; Zhang, J. Sauropus androgynus L. Merr.-A phytochemical, pharmacological and toxicological review. J. Ethnopharm. 2020, 257, 112778.

Lương Y – TS. Lê Quang Ưng